Jaka jest różnica między scadoxusem a innymi roślinami, wskazówki dotyczące pielęgnacji domowej: podlewanie, karmienie, oświetlenie, rozmnażanie, zwalczanie chorób i szkodników, fakty, rodzaje. Scadoxus należy do rodziny Amaryllidaceae przez botaników i został wyizolowany jako odrębny rodzaj z bardziej rozległego rodzaju Haemanthus. Podział ten miał miejsce w 1976 roku. W naturze scadoxus można znaleźć na terytorium kontynentu afrykańskiego, ziemie dystrybucji znajdują się nieco na południe od Sahary, a także Półwysep Arabski. Niektóre gatunki zostały sprowadzone (celowo usunięte przez człowieka z ich pierwotnego naturalnego zasięgu) na tereny Meksyku.
Rodzaj ma do 9 gatunków scadoxus i większość z nich woli rosnąć w lasach tropikalnych, gdzie wysokie drzewa tworzą przyjemny cień. Jeśli odmiana jest kłączem, może osiąść jako epifit na drzewach, przyczepiając się do pni i gałęzi za pomocą procesów korzeniowych. Gdy roślina jest bulwiasta, dobrze czuje się na powierzchni gleby, ale istnieje gatunek - Scadoxus crimson, który woli rosnąć jako litofity na glebie kamienistej lub piaszczystej.
Ten przedstawiciel amaralis, ze względu na bardzo dekoracyjny kwiatostan, ma duży zestaw nazw synonimicznych wśród różnych narodów. Tak więc w Anglii i krajach anglojęzycznych Scadoxus nazywany jest „Pędzlem”, „Kwiatem krwi”, „Kołem Katarzyny” (Krewblom, Koło Katarzyny), „Lilia Ognista”. Ale jeśli mówimy o prawdziwej etymologii nazwy scadoxus, to nie ma na ten temat dokładnych informacji, chociaż istnieje wersja, w której termin ten pochodzi od greckiego słowa „sciadon”, co tłumaczy się jako „parasol” i mówi o rodzaj kwiatostanu.
Istnieje różnica między rodzajem Scadoxus i Gemantus w tym, jak ich płytki liściowe są ułożone wokół łodygi, a kwiaty tego ostatniego mają duże przylistki otaczające kwiatostan. Jeśli warunki są sprzyjające, roślina może osiągnąć wysokość 70 cm, a bulwiaste odmiany scadoxus są uprawiane głównie w pomieszczeniach. Na mocnej łodydze rozwijają się 4–5 liściowe blaszki, których kształt przybiera szerokie owalne kontury. Krawędź liścia jest pofalowana, kolor jest bogaty w zielony. Z tych liści składa się rodzaj atrakcyjnego parasola.
Latem (około czerwca-lipca, często również w sierpniu) wzdłuż łodygi zaczyna rozwijać się szypułka, którą wyróżnia wysokość i grubość. Jego parametry wysokości wynoszą 50-60 cm, często sięgając nawet 110 cm Cała powierzchnia tej kwitnącej łodygi pokryta jest małymi pryszczami w odcieniu wiśni. Wierzchołek szypułki zwieńczony jest kwiatostanem o kulistym kształcie. Średnica kwiatostanu może wahać się od 25 cm do 200 cm, a nawet więcej. W takim ozdobnym kwiatostanie zbierane są kwiaty koloru szkarłatnego lub pomarańczowego z wystającymi jasnożółtymi pręcikami. To właśnie dzięki takim pręcikom podczas kwitnienia, które trwa prawie 10-20 dni, cały kwiatostan otoczony jest aureolą słoneczną. Kwiatostan swymi konturami przypomina gigantyczny mniszek lekarski, ze szkarłatnymi, spadochronowymi puchami.
Po zakończeniu kwitnienia owoce formują się w postaci jagód, przybierając kształt elipsy. Wielkość jagód przypomina groszek. Kolor takich owoców jest głęboko czerwony, ale stanowią one zagrożenie dla ludzi ze względu na ich zwiększoną toksyczność. Gdy jagody są w pełni dojrzałe, kwitnąca łodyga ma tendencję do pochylania się w kierunku powierzchni gleby, ale owoce nie oddzielają się od niej. To właśnie z powodu tej cechy scadoxus ratuje swoje jagody przed silnym, suchym wiatrem. Jeśli wilgotność jest wystarczająca, to po 1-2 tygodniach z każdego owocu pojawi się pierwotny pęd korzeniowy z pąkiem w kolorze zielonym. Kiedy taki korzeń dotrze do ziemi, wtedy, nie odrywając się nawet od kwitnącej łodygi, zaczyna ukorzeniać się i później rosnąć. I przez długi czas roślina mateczna wydaje się „opiekować” młodą „lilią fajerwerków”.
Wskazówki dotyczące sadzenia i pielęgnacji Scadoxus w domu
- Oświetlenie i wybór miejsca na doniczkę. Aby wyhodować tego „olbrzymiego mniszka lekarskiego”, odpowiedni jest parapet skierowany na wschód lub zachód, ponieważ tylko tam scadoxus otrzyma wystarczający poziom światła i cienia od bezpośredniego światła słonecznego. Jeśli roślina znajduje się w pokoju południowym, to jest odsunięta 2 m od okna, w północnej potrzebne jest dodatkowe oświetlenie.
- Temperatura zawartości. Gdy tylko nadejdzie jesień, roślina przechodzi w stan względnego spoczynku. Liście w tym czasie są całkowicie tracone przez scadoxus, a łodyga obumiera. Następnie konieczne jest utrzymywanie cebuli w temperaturze 12-14 stopni. Jeśli odmiana jest wiecznie zielona, to zimą termometr nie powinien spaść poniżej 15 jednostek. Kiedy nadchodzi okres wiosenno-letni, musisz trzymać "liliowe fajerwerki" w temperaturach 20-22 stopni.
- Wilgotność powietrza kiedy uprawa scadoxus nie odgrywa szczególnej roli. Ponieważ dobrze toleruje suche warunki wewnętrzne. Jeśli jednak odczyty ciepła wzrosną powyżej dopuszczalnej szybkości, zaleca się spryskiwanie dwa razy dziennie. Ponadto stosuje się wodę miękką o temperaturze pokojowej.
- Okres uśpienia wymawia się „koło Katariny”, przypada ono na zimowe miesiące, zdobywając kilka wiosennych dni. W tym czasie zalecana jest chłodna i praktycznie sucha zawartość.
- Podlewanie dla „lilii fajerwerków” od późnej wiosny do początku września, kiedy roślina zaczyna rosnąć i kwitnąć, powinna być obfita i regularna, ale kiedy scadoxus jest w spoczynku, gleba w doniczce rzadko jest nawilżona. Woda jest używana tylko dobrze osadzona i ciepła. Zasadą podlewania jest wysuszenie wierzchniej warstwy gleby w doniczce. Ponadto zauważono, że roślina łatwiej toleruje lekką suszę niż powódź podłoża, która od razu pociąga za sobą gnicie cebulki.
- Nawozy w przypadku scadoxus zaleca się stosować go, gdy tylko zacznie się intensyfikować jego wzrost wegetatywny i do jesiennych dni. Do kwitnienia roślin domowych stosuje się płynne złożone preparaty mineralne. Częstotliwość nawożenia to raz na 15 dni.
- Przeszczep i odpowiednie podłoże. Ponieważ, podobnie jak jego krewny Gemantus, Scadoxus jest raczej trudny do zniesienia jakiegokolwiek urazu systemu korzeniowego, to po przesadzeniu rośliny nie przeszkadza jej przez 3-4 lata, czasami sprowadzając ten okres do 5-7 lat. Jeśli jednak zostanie podjęta decyzja o zmianie doniczki, operacja ta powinna nastąpić wczesną wiosną, podczas gdy roślina jeszcze nie zaczęła się aktywnie rozwijać. Warstwę drenażową należy umieścić na dnie nowego pojemnika. Podczas przeszczepu zaleca się pozostawienie bulwiastej części nad ziemią.
Podłoże jest wyselekcjonowane lekkie i pożywne. Możesz użyć gotowych mieszanek gleby „Dla hippeastrum” lub samodzielnie skomponować glebę z następujących opcji:
- darń, ziemia szklarniowa i liściasta, mączka torfowa i kostna (części są równe objętości);
- gleba liściasta, darń, piasek rzeczny, torf i próchnica (w proporcji 2: 1: 1: 1: 1).
Kroki do samorozmnażania się scadoxus
Aby uzyskać nową roślinę „Koło Katariny”, należy zasiać nasiona lub posadzić cebulki potomne.
W przypadku wybrania metody rozmnażania nasion zaleca się pozostawienie owoców na roślinie do czasu pełnego dojrzewania i utraty efektu dekoracyjnego. Następnie zbiera się jagody, a nasiona oczyszcza się z miąższu i natychmiast sadzi. Podłoże jest wybrane jako lekkie i pożywne - na przykład mieszanka torfowo-piaskowa lub torf, w połowie połączony z perlitem. Glebę wlewa się do doniczek i lekko zwilża, aby nie była zbyt mokra. Następnie wciska się w nią nasiona, ale nie posypuje się ich ziemią. Pojemnik zakrywany jest plastikową torbą lub umieszczany jest na nim kawałek szkła. Pomoże to stworzyć warunki o wysokiej wilgotności, które są niezbędne do normalnego kiełkowania nasion.
Miejsce, w którym montowany jest pojemnik z uprawami, powinno być ciepłe, ze wskaźnikami ciepła 20-24 stopni i wystarczająco oświetlone, tylko zacienione przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych. Przy tej pielęgnacji kwiaciarnia nie powinna zapominać o codziennej wentylacji w celu usunięcia kondensacji. Takie zabiegi powietrzne są wykonywane przez 10-15 minut. Należy również upewnić się, że gleba w doniczce nie wysycha, jest zwilżona drobnym pistoletem natryskowym, aby nasiona nie unosiły się. Nie zaleca się jednak zalewania gleby, ponieważ rośliny mogą łatwo gnić. Gdy kiełki pojawią się nad powierzchnią gleby, schronienie można usunąć, przyzwyczajając młodego scadoxusa do warunków pokojowych. Takie rośliny mogą zadowolić się kwitnieniem po trzech latach.
Istnieje również metoda rozmnażania przez nasiona bez ich wstępnego sadzenia, ponieważ scadoxus ma zdolność zginania swojej kwitnącej łodygi z owocami do gleby, a następnie, gdy jagody dotykają podłoża, a wilgoć jest korzystna, uwalniają małe korzenie. Takie pędy mocno przylegają do ziemi i zaczynają swoje istnienie jako osobna roślina, o którą wciąż „pielęgnuje” rodzicielski okaz. Tak więc rosną przez więcej niż jeden sezon, aż uformuje się młoda cebulka. Interesujące jest to, że w pobliżu dorosłej „lilii fajerwerków” często można zobaczyć cały pęd młodych roślin. Kiedy te młode scadoxusy są wystarczająco rozwinięte, są starannie oddzielane od kwiatu matki i sadzone w osobnej doniczce z odpowiednią glebą.
Najprostszą metodą jest propagacja bulw. Tak więc w dobrze rozwiniętym egzemplarzu żarówki „Koła Katariny” można w końcu zobaczyć żarówki potomne - niemowlęta. Podczas przesadzania takie cebulki są starannie oddzielane i sadzone w osobnych doniczkach, w których układa się drenaż i odpowiednie zwilżone podłoże. Miejsce, w którym odbywa się ukorzenianie cebulek dziecięcych, powinno być zacienione przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych, z wystarczającymi wskaźnikami temperatury (w granicach 20-24 stopni). Należy jednak wziąć pod uwagę, że roślina uzyskana z małej cebulki zakwitnie dopiero po 3-4 latach od sadzenia.
Zwalczanie szkodników i chorób Scadoxus
Najczęściej roślina zaczyna cierpieć na choroby lub szkodniki, roślina zaczyna się od systematycznego naruszania zasad opieki, niezależnie od tego, czy jest to otwarta ziemia, czy zmięta uprawa.
Jeśli odczyty wilgotności są zbyt niskie, scadoxus zostaje zaatakowany przez przędziorka, muchę żonkila lub wełnowca. W takim przypadku natychmiastowe mycie masy liściastej należy przeprowadzić pod ciepłymi strumieniami prysznicowymi, a następnie potraktować preparatami owadobójczymi. Niektórzy hodowcy nie chcą wystawiać rośliny na działanie chemii i próbują usuwać szkodliwe owady za pomocą środków ludowych. Takimi lekami mogą być:
- roztwór mydła sporządzony na bazie tartego mydła do prania rozpuszczonego w wodzie lub niewielkiej ilości płynu do mycia naczyń;
- olejek - bazuje na kilku kroplach olejku rozmarynowego, które rozcieńcza się w litrowej puszce wody;
- preparat alkoholowy, działa w postaci nalewki aptecznej na alkohol z nagietka;
- często używane roztwory czosnku (na bazie kleiku czosnkowego) lub cebuli (nalewka ze skórki cebuli).
Przy niskiej wilgotności, szczególnie zimą, może dojść do wysychania i późniejszego ulistnienia. Jeśli podłoże jest stale w stanie zatoki, nieuchronnie doprowadzi to do gnicia cebulek.
Jeśli uprawa scadoxus odbywa się na otwartym terenie, ślimaki i ślimaki mogą działać jako wróg rośliny, a ćma Brithys crini może drażnić roślinę na jej rodzimej ziemi w Afryce Południowej.
Fakty Scadoxus dla ciekawskich
Ważny! Nie możesz umieścić tego bardzo dekoracyjnego kwiatu w pokojach dziecięcych i w miejscu dostępnym dla zwierząt. Jagody Scadoxus są bardzo trujące. Niebezpieczne są też cebulki, nawet w obozach na kontynencie afrykańskim plemienni wojownicy przed polowaniem nasycają czubki stel sokiem z cebulek. Dlatego po pracy z "Kołem Katariny" zaleca się dokładne umycie rąk wodą z mydłem lub użycie ciężkich rękawiczek.
Trujące jest kłącze, łodyga, blaszki liściowe, a nawet sam kwiatostan. Wszystkie te części są naładowane alkaloidami, takimi jak kofeina, morfina, kokaina, a także chinina, strychnina i nikotyna. Z powodu takich toksycznych substancji, za pomocą scadoxus, rdzenni mieszkańcy Afryki oczyszczają tętnice rzeczne z ryb - po prostu je zatruwają. Nawet jeśli zwierzęta gospodarskie zjedzą trawę, w którą przypadkowo spadła przynajmniej jedna łodyga „lilii fajerwerków”, wynik będzie śmiertelny.
Jeśli mówimy z Feng Shui, to trująca roślina wprowadza ujemną falę do energii domu, dlatego nie zaleca się uprawy scadoxus w pokoju. Dlatego, jeśli pozwalają na to warunki, lepiej uprawiać ten egzotyczny kwiat na otwartym polu lub podziwiać go ze zdjęć lub ekranu telewizora.
Rodzaje Scadocus
- Scadoxus multiflorus (Scadoxus multiflorus). Rodzimy obszar dystrybucji przypada na ziemie Afryki, Etiopii i Namibii. Bylina, charakteryzująca się pogrubioną pseudołodygiem, czyli jej struktura składa się z blisko przylegających, zgrupowanych podstaw blaszek liściowych. Kolor liści jest ciemnozielony lub szmaragdowy. Kwitnienie występuje raz w sezonie, w ojczyźnie występuje od grudnia do marca lub od lipca do sierpnia. Jeśli jest wystarczająco dużo światła i ciepła, kwitnienie trwa dość długo - do 20 dni. Powstaje tylko jeden kwiatostan. Jest to ogromna czerwona piłka, jej rozmiarem przypomina piłkę nożną, w kolorach czerwonym i szkarłatnym. Jego średnica sięga prawie 30 cm, a wysokość całej rośliny to prawie 20-40 cm.
- Scadoxus szkarłatny (Scadoxus puniceus). Roślina wyróżnia się kulistym kwiatostanem o czerwono-fioletowym kolorze, umieszczonym na mocnej szypułce. Ta kwitnąca łodyga pochodzi z rozety złożonej z dużych blaszek liściowych. Kształt takich liści jest lancetowaty. Interesująca dla hodowców kwiatów jest odmiana „Alba”, charakteryzująca się śnieżnobiałymi kwiatami tworzącymi kwiatostan. Na uwagę zasługują również jej mieszańce uzyskane ze skojarzenia z wielokwiatowym scadoxusem: "König Albert", który pojawił się w 1899 roku, oraz odmiana "Andromeda", wyhodowana na początku XX wieku.
- Scadoxus membranaceus (Scadoxus membranaceus). Rodzime siedlisko tego gatunku znajduje się w Prowincji Przylądkowej. Roślina jest najmniejsza spośród wszystkich członków rodzaju. Krótka łodyga może osiągnąć rozmiar 8-15 cm, na niej tworzą się blaszki liściowe o jasnozielonym kolorze, dorastające do 10-15 cm, średnica kwiatostanu baldaszkowatego wynosi 4 cm, odcień kwiatów z którego się składa to różowawa lub bladoczerwona kolorystyka z zielonym podtekstem. Kiedy owoce rośliny są w pełni dojrzałe, nadają jej szczególnego dekoracyjnego piękna.
Więcej informacji o Scadoxusie w poniższym filmie:
