Opis charakterystycznych cech rośliny, porady dotyczące uprawy gloriosy, rozmnażania kwiatów, pokonywania trudności w uprawie, ciekawostki, gatunki. Gloriosa to roślina kwitnąca należąca do rodziny Colchicaceae. Wszystkie odmiany należące do tej rodziny można bezpiecznie przypisać do próbek flory uszeregowanych w kolejności Liliales. Teraz, nawet nie widząc gloriosy, można sobie wyobrazić, że wygląda jak znana lilia, ale podobno są pewne różnice. Zastanówmy się więc, jaki jest nieznany zielony mieszkaniec naturalnego świata naszej planety.
Ten piękny kwiat, ze swoimi rodzimymi terenami uprawnymi, „czci” ziemie w południowej Azji i Afryce, gdzie panuje klimat tropikalny, a roślina zaaklimatyzowała się także na kontynencie australijskim i na wyspach Oceanii. Na tych obszarach gloriaza jest wszechobecna.
Rodzina Bezvremennikov obejmuje około 200 gatunków flory o zielnej formie wzrostu i długim cyklu życia, ale tylko 5 z nich przypisuje się rodzajowi gloriosa. Kwiat otrzymał swoją nazwę dzięki łacińskiemu słowu „gloriosus”, przetłumaczonemu jako „uwielbiony” lub „chwalebny” lub „chwała” - po prostu „chwała”. Jednak wśród ludzi są też bardziej romantyczne i barwne nazwy tej rośliny - "lilia ognia" ("lilia ognista"), "lilia chwały", co prawdopodobnie wiąże się z zarysami płatków pąków, skierowanymi w górę jak języki ognia. A także „lilia wspinaczkowa”, ze względu na podobieństwo pędów z gałęziami podobnymi do liany lub „lilia gloriosa”.
Gloriosa zapewnia więc okaz flory o pnących pędach i trawiastych konturach. Kłącze rośliny znajduje się w płaszczyźnie poziomej. Bulwy znajdujące się pod powierzchnią podłoża mają kształt wrzeciona i często mają kształt litery V. Znajduje się tam również jeden pączek wzrostu, brak korzeni. Ale jak to możliwe, roślina bez korzeni? Ale te procesy korzeniowe rozwijają się w rejonie szyjki korzeniowej gloriosy, u samej podstawy łodygi. Pokryte są cienką skórką o złotobrązowym odcieniu. Te korzenie są bardzo delikatne i obumierają na zimę. Bulwy są w stanie spoczynku od jesieni do wiosny. A wraz z nadejściem wiosennych dni zaczynają się budzić i rozpoczynać intensywny wzrost.
Pędy są dość rozgałęzione i gęsto pokryte ulistnieniem. Ich długość może sięgać 5 metrów. Już po dwóch miesiącach od początku wegetacji pędy „płomieniowej konwalii” można zmierzyć już na 1–2 metrach i konieczne jest zapewnienie podpór dla cienkich pędów, którymi mogą być gałązki lub patyki, aby które później będzie można dołączyć wydłużone pędy. Na łodygach znajdują się zakończenia liści, podobne do czułków, za pomocą których gałęzie przylegają do wystających podpór i pędzą w górę.
Blaszki liściowe są bezszypułkowe i są ułożone kolejno na gałęziach lub w okółkach, po trzy jednostki. Ich kształt jest wąsko jajowato-lancetowaty, a na górze znajduje się przerzedzenie, które skręca się w formie spirali i przypomina wąs. Powierzchnia arkusza jest błyszcząca.
Kwiaty to prawdziwa duma tej rośliny. Proces kwitnienia odbywa się w miesiącach letnich. Znajdują się one jeden po drugim, wieńcząc długą szypułkę, która wywodzi się z zatok liściowych. Wielkość pąków jest bardzo duża, może zbliżyć się do średnicy 10 cm, kontury są prawidłowe (aktynomorficzne), to znaczy można narysować pionową płaszczyznę w co najmniej dwóch kierunkach, która podzieli kwiat wzdłuż osi na równe połówki. Kwiaty są biseksualne. Okwiat jest podzielony do samej podstawy, jego 3 pary liści mają wygięcie w kierunku szypułki. Kształt tych liści jest lancetowaty, brzeg falisty. Kolor na zewnątrz jest różowawy, a jego wewnętrzna część jest dwukolorowa: u podstawy jest żółty odcień, a u góry stopniowo zmienia się w jasnoczerwony odcień. Co ciekawe, od samego początku kolor liści okwiatu jest bladozielony i dopiero z czasem nabiera opisanych odcieni.
W zarodku rośnie 6 pręcików. Pręciki są ułożone promieniście, subbrodawkowate i podobne do szprych na kole. Pylniki, które wieńczą pręciki, otwierają się na całej długości, gdy są dojrzałe, tworząc w ten sposób szczelinę. Jajnik jest lepszy i składa się z 3 przedziałów. Karpele są splatane tylko wzdłuż ich wewnętrznych granic. Liczba oocytów jest wielokrotna. Kwiaty na roślinie utrzymują się przez 10 dni, dlatego dobrze wyglądają po przycięciu i są wykorzystywane w fitokompozycjach przez kwiaciarnie.
Po kwitnieniu owoc formuje się w postaci wieloziarnistej kapsułki, którą następnie otwiera się.
Agrotechnika do uprawy gloriosy, pielęgnacji
- Oświetlenie i lokalizacja. Roślina jest ciepłolubna i kocha światło, ale szkodzą jej bezpośrednie, południowe promienie słońca. Zaleca się uprawę gloriosy w oknie zachodnim lub wschodnim.
- Temperatura zawartości. „Lily of Glory” uprawiana jest w temperaturze pokojowej (20-22 stopni). Jesienią cała nadziemna część obumiera, a bulwę należy przechowywać w suchej glebie lub trocinach w temperaturze 5-10 stopni Celsjusza (maksymalnie 12).
- Zawartość wilgoci podczas uprawy gloriosa powinna wynosić 60–70%. Wymagane jest częste spryskiwanie ciepłą, miękką wodą.
- Podlewanie. Jeśli po posadzeniu kiełki nie są jeszcze widoczne na powierzchni gleby, wówczas podlewanie prowadzi się umiarkowanie, gleba powinna być zawsze wilgotna, ale podłoża nie można wylewać. Po rozpoczęciu aktywnego wzrostu wzrasta podlewanie.
- Nawozy stosowany od połowy wiosny do końca lipca. Zastosuj złożone opatrunki do roślin kwitnących w pomieszczeniach, nie naruszając dawki wskazanej w instrukcji.
- Przeszczep i wybór gleby na „ognistą lilię”. Wraz z nadejściem lutego musisz przygotować bulwę do sadzenia. Wybiera się szeroką i płaską doniczkę o średnicy około 30–35 cm, a głębokość nie powinna przekraczać 20–25 cm, w jednym pojemniku często sadzi się kilka guzków. Umieszcza się je poziomo w stosunku do powierzchni gleby, a na wierzch należy posypać warstwą tego samego podłoża, jego wysokość nie powinna przekraczać 3 cm. gleba. Podłoże do sadzenia wybiera się na światło o dobrej wartości odżywczej, jego kwasowość wynosi pH 6 (czyli gleba powinna być lekko kwaśna). Miesza się go z ziemi darniowej, próchnicy, gleby liściastej, gleby torfowej i piasku rzecznego w proporcjach 1: 2: 1: 0, 5: 1.
Sadzenie i hodowla gloriosy w domu
Nowy krzew „lilii chwały” można naprawdę uzyskać przez wysiew nasion i rozmnażanie bulwiaste.
Po zasadzeniu bulw ich kiełkowanie nie może zostać utracone przez 6-9 miesięcy. Kiedy kwitnienie się kończy, stara bulwa gloriosy umiera, ponieważ cała jej siła jest zużywana na rozpuszczenie pąków. Na jego miejscu powstaje nowy, ale jeśli opieka jest dokładna, może pojawić się jednocześnie kilka młodych guzków. Roślina uprawiana wegetatywnie zakwitnie za rok lub 2 lata.
Bulwy sadzi się pod koniec pierwszego wiosennego miesiąca lub na początku kwietnia. W tym celu przygotowuje się pojemniki o średnicy do 13-16 cm Podłoże składa się z ziemi darniowej, liściastej i próchnicznej, piasku rzecznego, zachowując proporcje 1: 2: 2: 0, 5. Bulwy są zanurzone w glebie tak, aby koniec z kiełkiem, w pobliżu narożnej fałdy bulwy znajdował się na górze. Następnie wierzch bulwy pokrywa się warstwą gleby o grubości 3 cm. Doniczki umieszcza się w ciepłym miejscu o temperaturze 22-24 stopni. Rozlej gloriosa tylko wtedy, gdy pojawi się kiełek. Pęd będzie musiał zostać przymocowany do kołka. Kiedy gliniana bryła jest całkowicie opanowana przez korzenie, przesadza się je na otwarty teren lub do dużych doniczek.
Do rozmnażania nasion wysiewa się je w pojemnikach wczesną wiosną. Wskaźniki ciepła podczas kiełkowania utrzymują się w granicach 21-24 stopni. Podłoże pochodzi z piasku i torfu. Garnek należy przykryć kawałkiem szkła lub umieścić pod folią, dzięki czemu wytrzyma wysoką wilgotność. Sadzonki pojawią się za 5-7 dni. Po rozwinięciu pary prawdziwych liści sadzonki są zbierane w osobnych doniczkach. Takie rośliny zaczną kwitnąć dopiero 3-4 lata po posadzeniu, kiedy ich guzki osiągną wymagany rozmiar.
Jeśli chcesz uzyskać nasiona z domowej gloriosy, samozapylenie odbywa się za pomocą pędzla. Konieczne jest przeniesienie pyłku z pylnika na znamię, a następnie pod koniec kwitnienia dojrzeje strąk, w którym tworzą się czerwone nasiona.
Trudności w uprawie gloriosa
Spośród problemów, które pojawiają się podczas opieki nad „lilią chwały”, można wyróżnić:
- jeśli brakuje światła lub bulwa została uszkodzona, a także jeśli jest niewłaściwie przechowywana, gloriosa rośnie bardzo wolno i wcale nie kwitnie;
- przy niskiej wilgotności lub niewystarczającym podlewaniu blaszki liściowe żółkną lub brązowieją;
- w przypadku nagłych zmian temperatury młode pędy spowalniają wzrost, a liście ciemnieją i opadają;
- gdy gleba jest zalana, a bulwy następnie gniją, łodygi rośliny miękną i wyglądają na letargiczne, liście opadają i żółkną u podstawy;
- jeśli łodyga została złamana lub uszkodzona, roślina zaczyna rosnąć bulwy, ale nie masa liści.
Pochwa lub mszyca są uważane za szkodliwe owady, które infekują gloriazę. Z ich powodu liście żółkną, deformują się i pokrywają na odwrotnej stronie brązowo-brązowymi blaszkami lub cukrowym nalotem. Do zwalczania szkodników wymagane jest przeprowadzenie zabiegu owadobójczego.
Jeśli warunki uprawy zostaną naruszone, roślina jest czasami dotknięta mączniakiem, podczas gdy leczenie prowadzi się lekami takimi jak „Fundazol”, „Topaz” i „Amira” lub podobnymi o podobnym działaniu.
Interesujące fakty na temat gloriazy
Gloriosa superba jest narodowym kwiatem stanu Zimbabwe i jest tam chroniona. W 1947 roku, kiedy Elżbieta II, będąca spadkobierczynią angielskiego tronu, przybyła z wizytą do tego kraju (dziś ta kraina nosi nazwę Rodezji), otrzymała w prezencie brylantową broszkę z zarysem tego kwiatu.
Również glorylose jest uważana za jej symbol w stanie Tamil Nadu, znajdującym się na terytorium Indii, a ten sam kwiat jest narodową rośliną Tamil Eelam.
Uwaga!!! Wszystkie części „lilii chwały”, a zwłaszcza bulwy rośliny, są bardzo trujące, jeśli są przyjmowane wewnętrznie. Dlatego konieczne jest trzymanie ich poza zasięgiem małych dzieci i zwierząt domowych. Gloriosa zawiera alkaloid kolchicynę, która w dużych ilościach nasyca zarówno nasiona, jak i korzenie. Śmierć może nastąpić przy zażyciu tylko 6 mg tej substancji. Na ziemiach, na których rośnie ta „lilia ognia”, czyli wśród afrykańskich ludów plemiennych, uważana jest za symbol walecznych wojowników, dlatego nosi swoją piękną nazwę.
W Australii gloriosa rośnie w suchych lasach sklerofilnych (eukaliptusowych i liściastych), położonych na obszarach przybrzeżnych i na wydmach, których licznie występują w południowo-wschodnim Queensland, a także w Nowej Południowej Walii. Co ciekawe, w samej Australii „lilia ognista” została uznana za jeden z niebezpiecznych chwastów inwazyjnych (roślina, która została przeniesiona z innego obszaru, ale dobrze zakorzeniła się i była hodowana w dużej liczbie). Gloriosa stała się dominującym gatunkiem flory na wydmach i zaczęła wypierać stamtąd wszystkie rodzime odmiany. Ze względu na silną toksyczność rośliny i jej szeroką dystrybucję gwałtownie rośnie liczba zgonów wśród przedstawicieli lokalnego świata zwierzęcego.
W Indiach „lilia chwały” rozprzestrzeniła się szeroko na terenach Ghatów Zachodnich, ale jej liczba gwałtownie spada, ponieważ zwyczajem jest zbieranie kwiatów do wielu przepisów ludowych uzdrowicieli.
Gatunki Gloriosa
Gloriosa luksusowa (Gloriosa superba). Można go znaleźć pod następującymi synonimami - Clinostylis speciosa, Gloriosa abyssinica, Gloriosa homles i wiele innych. Jego rodzime siedlisko znajduje się w Afryce, gdzie panuje klimat tropikalny, w lasach wilgotnych i monsunowych. Można go znaleźć w regionach północnej części Transwalu, a także w Indiach, na ziemiach Nepalu, na wybrzeżu Malabaru, w tym na Cejlonie. Wysokość uprawy sięga czasami 1500 metrów nad poziomem morza.
Pędy są dość długie, ich wielkość nie przekracza 1,5–2 metrów. Blaszki liściowe ułożone są naprzemiennie lub w spirale po trzy, pierścieniowo, kształtem podłużno-lancetowatym, na szczycie liścia kończy się nierozgałęzionym wąsem o nitkowatych zarysach, przez które pędy winorośli przylegają do innych pobliskich roślin lub występów. Jego długość mierzy się 8-10 cm, u podstawy szerokość sięga 2-3 cm, powierzchnia arkusza jest błyszcząca.
Okwiat ma kształt korony i zawiera 6 liści. Długość każdego z nich może wynosić 5–8 cm, a szerokość do 2,5 cm, mają spiczastą górę, falistą krawędź, żółtą podstawę, a wraz z wysokością nabierają koloru cynobru. Pręcików jest 6, są umieszczone poziomo, rozpostarte. Proces kwitnienia odbywa się we wszystkich miesiącach letnich.
Istnieje odmiana wielkokwiatowa Gloriosa (Gloriosa superba var. Grandiflota) i żółta (Gloriosa superba var. Lutea) - o cienkich płatkach o czystym żółtym odcieniu.
Gloriosa Rothschild (Gloriosa rothschildiana). Można go znaleźć w źródłach literackich pod nazwą Gloriosa superba. Rodzime krainy wzrostu znajdują się w Ugandzie, która znajduje się w sercu tropików kontynentu afrykańskiego. Kwiaty tej odmiany są uważane za narodowe godło Zambii.
Pędy rośliny są silnie rozgałęzione, ale nie zaczynają się od nasady, gdzie gałęzie są proste, ale bliżej wierzchołka. Liście lancetowate mają długość około 8 cm, kwiaty znajdują się w kątach liści i rosną pojedynczo. Szypułka ma około 10 cm wysokości.
Okwiat składa się z liści o jasnym szkarłatnym lub ciemnoczerwonym odcieniu, w dolnej części u podstawy pokryte fioletowymi plamkami. Krawędź, mają mocno pofałdowane, jest wygięty tył. W kształcie liście są lancetowate, podłużne, osiągają 10 cm długości. Proces kwitnienia odbywa się latem. W kulturze uprawia się odmianę cytrynowożółtą Gloriosa (Gloriosa rothschildiana var. Citrina), w której płatki kwiatów są odpowiednio cytrynowożółte u podstawy z ciemnoczerwonym wzorem.
Gloriosa simplex może również nosić synonimiczną nazwę Gloriosa superba. Środowisko dystrybucji przypada na tereny tropikalnej Afryki, a mianowicie w lasach galeryjnych i wilgotnych. Pędy można mierzyć na długości do 1,5 metra. Blaszki liściowe o lancetowatych konturach, mogą osiągnąć długość 6-8 cm, kwiaty znajdują się w kątach liści, ich płatki są lekko faliste, powierzchnia jest gładka, długość wynosi 3-5 cm, ale u podstawy szerokość jest do 3 cm bez zagięcia, kolor żółto-zielony, z żółtymi i czerwonymi kolorami. Kwitnienie jest obfite i ma miejsce w miesiącach letnich.
Zobacz więcej o funkcjach Rothschild gloriosa:
