Ogólny opis rośliny, zasady uprawy cesalpinii w warunkach domowych, porady dotyczące rozmnażania, trudności napotykane w uprawie, fakty dla ciekawskich, gatunki. Caesalpinia należy do dużej rodziny roślin strączkowych (Fabaceae). Botanicy przypisali do 150 odmian tego rodzaju roślin. W tym samym czasie wszystkie obszary uprawy padają na ciepłe regiony obu półkul planety. Jednak rodzimym obszarem pochodzenia tej rośliny są ziemie Argentyny, Urugwaju, wyspy Barbados, południowo-wschodnich regionów Azji i tropikalnej Ameryki.
Ten przedstawiciel flory otrzymał swoją naukową nazwę dzięki francuskiemu botanikowi Charlesowi Plumierowi (1646-1704), który w 1703 roku postanowił uwiecznić imię tego samego naukowca, botanika i filozofa z Włoch - Andrea Cesalpino (1524-1603). Nieco później ten naukowy termin „cezalpinia” został użyty przez Karola Linneusza do klasyfikacji flory planety. Ale ze względu na wspaniałe i egzotyczne kontury kwiatów roślina ta jest popularnie nazywana „kwiatem pawia”, „dumą Barbadosu” (duma Barbadosu) lub „czerwonym rajskim ptakiem”, „krzewem papugi”.
Wszyscy przedstawiciele rodzaju Caesalpini mają krzewiastą lub drzewiastą formę wzrostu, w rzadkich przypadkach przybierają formę liany (czyli są prezentowane w postaci krzewów pnących). Przy uprawie w warunkach pokojowych wysokość rośliny nie przekracza półtora metra. Ich pędy często pokryte są cierniami. Na gałęziach tworzą się liście dwupierścieniowe i złożone w kształcie palców, które nieco przypominają delikatne liście akacji, ale ten przedstawiciel roślin strączkowych ma nieco bardziej złożoną strukturę. Płatki liści są niezwykle symetryczne, pomalowane na jasny jasnozielony kolor. Ciekawe, że wraz z nadejściem godzin wieczornych liście rośliny zaczynają się składać, co jest również uważane za bardziej dekoracyjne. Jednocześnie „kwiat pawia” ma układ warstwowy, dzięki czemu cały krzew, choć masywny, wygląda elegancko, wspaniale i nieważko.
Podczas kwitnienia na szczytach pędów zaczynają kwitnąć pąki zebrane w kwiatostany racemose. Pąki, które jeszcze się nie otworzyły, wyglądają jak kulki lub koła. Kwiaty tworzące się na Caesalpinia są duże i żółte, pomarańczowe, kremowe lub czerwone, ale zdarzają się też okazy o dwukolorowych płatkach. Kielich ma pięć płatów, zarys dolnego jest wklęsły i jak zwykle przewyższa pozostałe. W koronie jest też pięć płatków, często ich parametry są równe lub górny jest mniejszy od wszystkich pozostałych. Wewnątrz korony rośnie pięć par wolnych pręcików, jajnik jest siedzący. To właśnie pręciki nadają kwiatowi egzotyki, zwisają swobodnie z korony, przypominając wąsy. W warunkach naturalnych pachnące i jasne kwiaty przyciągają do zapylania wszelkiego rodzaju owady (pszczoły), motyle, a nawet kolibry.
Po zapyleniu owoce dojrzewają w postaci fasoli o skórzastej powierzchni, która może być spuchnięta lub płaska, gdy dojrzała, otwiera się lub pozostaje zamknięta. Wewnątrz znajdują się nasiona, które mogą zostać rozrzucone przez roślinę, jeśli fasola (strąk) się otworzy. To właśnie przyczynia się do rozprzestrzeniania się nowej młodej Caesalpinia w pewnej odległości od macierzystego krzewu.
W klimacie tropikalnym cesalpinia jest wiecznie zielona przez prawie większość miesięcy w roku, a podczas uprawy często przybiera wygląd drzewa poprzez odcięcie pędów bocznych. Ale w tych obszarach, gdzie odczyty termometru spadają do zakresu 4-6 jednostek, „duma Barbadosu” traci liście, a w krajach, w których mrozy osiągają 6-8 stopni poniżej zera, nawet zamieranie całej powierzchni nadziemnej część może wystąpić….
Ze względu na dużą intensywność wzrostu będziesz musiał okresowo przycinać szybko rosnące pędy. A także, aby zobaczyć piękno kwitnącego „papugowego krzewu”, właściciel musi włożyć dużo cierpliwości i wysiłku, ponieważ w uprawie występują pewne trudności.
Zasady uprawy Cesalpinii, opieka domowa
- Oświetlenie i wybór miejsca na doniczkę. Roślina preferuje jasno oświetlone miejsce, w którym będzie miała co najmniej 8 godzin dobrego oświetlenia. Lepiej postawić garnek na parapecie okna wschodniego lub zachodniego. Jeśli nie ma wystarczającej ilości światła, kwitnienie nie nadejdzie.
- Temperatura zawartości. Dla cesalpinii w okresie wiosenno-letnim zakres temperatur wynosi 21-25 stopni, wraz z nadejściem jesieni 15-18 stopni będzie optymalny.
- Wilgotność powietrza podczas wzrostu roślina powinna być umiarkowana, ale może przystosować się do suchego powietrza w pomieszczeniach, jednak lepiej jest okresowo spryskiwać liście.
- Podlewanie. Latem wymagane jest regularne i obfite podlewanie - co 2-3 dni. Wraz z nadejściem zimy wilgotność gleby staje się coraz rzadsza, jej wierzchnia warstwa powinna lekko wyschnąć. Gdy roślina jest młoda, zbyt duże wysychanie ziemnej śpiączki jest dla niej destrukcyjne, chociaż dorosłe osobniki z łatwością radzą sobie z suszą. Jeśli podlewanie jest niewystarczające, kwiaty mogą się nie formować.
- Nawóz Caesalpinia jest przeprowadzana od początku sezonu wegetacyjnego z częstotliwością raz na 14 dni. Wczesną wiosną wskazane są preparaty o wysokiej zawartości azotu – jest to niezbędne do wzrostu masy liściastej, a dla usprawnienia procesu kwitnienia stosować nawozy z przewagą fosforu i potasu.
- Ogólne porady dotyczące pielęgnacji. Gdy kwiaty więdną, należy je usunąć z krzaka. Wiosną zaleca się przycinanie, ale należy pamiętać, że kwiatostany rozwiną się wraz ze wzrostem bieżącego roku, a jeśli opóźnisz przycinanie, nie możesz czekać na kwitnienie. Roślina służy do uprawy bonsai. Latem zaleca się wyjście na świeże powietrze.
- Przesadzanie i doradztwo w zakresie doboru gleby. Póki roślina jest młoda, należy ją przesadzać co roku, ale z czasem taką zmianę doniczki zaleca się tylko raz na 2 lata. Nowa doniczka jest o 2-3 cm większa niż stara. Na dnie układana jest warstwa drenażowa. Należy pamiętać, że najaktywniejszy wzrost i kwitnienie cezalpinii obserwuje się, gdy jej system korzeniowy jest całkowicie spleciony i wypełnia całą przestrzeń doniczki. Dopiero gdy w otworach drenażowych pojawią się pędy korzeniowe, jest to sygnał do zmiany doniczki. W przypadku cesalpinii odpowiednie jest proste podłoże, które nie ma zbyt wysokiej wartości odżywczej – np. mieszanka gleby liściastej i darniowej, z dodatkiem piasku gruboziarnistego. Możesz użyć kupionych w sklepie kompozycji na bazie torfu wysokiego z dodatkiem perlitu lub wermikulitu. Kwasowość takiej mieszanki glebowej powinna być obojętna (pH 6, 5–7, 5).
Ważny! Podczas przesadzania należy pamiętać, że uszkodzenie systemu korzeniowego młodej cesalpinii doprowadzi do jej śmierci, dlatego taką operację przeprowadza się metodą przeładunku (bez niszczenia śpiączki ziemnej). Kiedy roślina osiągnie metr wysokości, stanie się bardziej odporna.
Wskazówki dotyczące hodowli cesalpinii w pomieszczeniu
Często zaleca się ukorzenienie sadzonek lub sadzenie nasion, aby uzyskać nowy krzew pawia.
Sadzonki wycina się z częściowo zdrewniałych pędów, a przed sadzeniem traktuje się stymulatorem tworzenia korzeni. Następnie gałązki sadzi się w doniczkach z podłożem torfowo-piaszczystym. Po umieszczeniu półfabrykatów w mini szklarni można je przykryć przezroczystą plastikową torbą lub włożyć pod szklany słoik. W takim przypadku konieczne będzie codzienne wietrzenie, a gdy gleba trochę wyschnie, podlej ją. Ważne jest, aby sadzonki były częściowo zdrewniałe, ponieważ miękkie i zielone gałęzie mogą łatwo gnić i zapobiegać uwalnianiu korzeni. Po zakorzenieniu się sadzonek konieczne jest przesadzenie do bardziej odpowiedniej gleby ze szczyptą wierzchołków, aby stymulować rozgałęzienie.
Rozmnażanie nasion jest bardziej powszechne. Dzień lub dwa przed siewem należy namoczyć nasiona w ciepłej wodzie. Następnie są one wertykulowane – delikatnie przetrzyj łupinę nasienną pilnikiem do paznokci, przy czym ważne jest, aby nie uszkodzić jej wewnętrznej części. Siew odbywa się w mieszance torfowo-piaskowej, dokładnie zwilżonej przed siewem. Głębokość sadzenia nasion wynosi 0,5 cm, podczas kiełkowania podłoże powinno być zawsze wilgotne, ale nie podmokłe. Następnie pojemnik z uprawami przykrywa się kawałkiem szkła lub owija w plastikową przezroczystą torebkę.
Miejsce ustawienia doniczki powinno być dobrze oświetlone, a temperatura utrzymywana w zakresie 20-25 stopni. Podczas pielęgnacji upraw osłonę należy zdejmować codziennie przez 10-15 minut, a jeśli gleba zacznie wysychać, spryskać ją z butelki z rozpylaczem. Pierwsze pędy mogą pojawić się zarówno po 10 dniach, jak i po 4 miesiącach. Gdy na roślinach rozwinie się para prawdziwych liści, możesz przesadzić je do oddzielnych doniczek. Sadzonka na samym początku tworzy liście liścieni, a z czasem rozwijają się prawdziwe dorosłe liście o złożonym kształcie. Powstały „kwiat pawia” zachwyci kwitnieniem już 2-3 lata od siewu, ale będzie to bezpośrednio zależeć od warunków jego utrzymania.
Trudności powstające w procesie uprawy Caesalpinia
Ponieważ roślina jest dość odporna na szkodniki, największym problemem w suchym pomieszczeniu jest tylko przędziorek. Aby z nim walczyć, stosuje się preparaty owadobójcze. Zdarza się, że cesalpinia może nagle zrzucić całą masę liściastą, ale wtedy zwykle się narasta. Jeśli proces kwitnienia nie występuje, jest to zwykle spowodowane brakiem oświetlenia, w którym pędy są również silnie rozciągnięte, a liście stają się mniejsze.
Caesalpinia fakty dla ciekawskich, zdjęcia
W rodzimych miejscach naturalnego wzrostu „kwiat pawia”, czyli odmiana najpiękniejszej Caesalpinia (Caesalpinia pulcherrima) była od dawna wykorzystywana do leczenia wielu chorób. Na przykład w przypadku gorączki stosowano sok z blaszek liściowych, a wyciskanie z kwiatów smarowano rany w celu ich szybkiego gojenia, nasiona przepisywano na silny kaszel lub bóle w klatce piersiowej.
Również drewno niektórych odmian „dumy Barbadosu” było używane do ekstrakcji barwnika czerwonego clair, dlatego sama roślina była często nazywana mahoniem. A nasiona gatunku Caesalpinia coriaria, który nazywano dividivi, od dawna nadają się do opalania i przygotowywano z nich czarną farbę.
Jeśli zanurzysz się w historii, to stan Brazylia nosi swoją nazwę dzięki bogatym zaroślom drzewa barwiącego, a według niektórych doniesień od 1193 r. takie drzewo barwiące, zwane brazylią lub bresilem, sprowadzano z Indii.
Ważny! Ponieważ nie tylko strąki (fasola), ale także kolorowe kwiaty są dość trujące, nie należy umieszczać doniczki z cesalpinią w zasięgu małych dzieci lub zwierząt domowych, które mogą zacząć gryźć części rośliny.
Rodzaje cesalpinii do uprawy w pomieszczeniach
- Caesalpinia najpiękniejsza (Caesalpinia pulcherrima) jest najbardziej dekoracyjnym przedstawicielem rodzaju. Kwiaty mają ognisty kolor, a z korony wystają silnie wydłużone szkarłatne pręciki. W warunkach naturalnych roślina przybiera formę bujnego krzewu lub drzewa o niewielkich wymiarach wysokości, osiągających maksymalnie 6 metrów, ale przy uprawie w warunkach pokojowych jej gałęzie mogą osiągnąć wysokość do półtora metra. Zarys korony jest zwarty, choć sam dość gęsty. Liście mają złożony kształt przypominający palec i jasnozielono-zieloną kolorystykę. Podczas kwitnienia powstają kwiatostany o kulistych konturach, w których zbierane są kwiaty o jasnoczerwonym odcieniu. Płatki są w koronie o pofałdowanej powierzchni, a wzdłuż krawędzi znajduje się granica z nierównym żółtym paskiem. W kwiatostanie wiechy pąki zaczynają kwitnąć jeden po drugim, tworząc w ten sposób wrażenie „koła”. Długie pręciki w kolorze szkarłatnym zwisające z kwiatów również potęgują efekt tego procesu. W przypadku uprawy w pomieszczeniu zaleca się jasne oświetlenie i temperaturę pokojową dla tej odmiany. Jednocześnie roślina nie toleruje przeciągu, a będąc na świeżym powietrzu boi się deszczu.
- Caesalpinia bonduc lub nazywana jest również Gwilandiną. Odmiana ta ma kształt liany z wystarczającym rozgałęzieniem pędów, które mogą osiągnąć wysokość 15 m. Czasami roślina przybiera formę krzewu lub niewielkiego drzewa (jej pień nie przekracza 5 cm średnicy). Gałęzie, które wyrosły w nowym roku, mają błyszczącą czarną korę i rosną na nich zakrzywione ciernie. Blaszki liściowe na pędach są ułożone w następnej kolejności, ich kształt jest dwukrotnie wycinany pierzasto. Cała długość blaszki liściowej wynosi 25–80 cm, a szerokość około 30 cm, w liściu znajduje się do 6–11 par płatków liściowych. Ich powierzchnia jest skórzasta, każdy płatek ma swój ogonek. U nasady ulotka ma kształt klina lub zaokrąglenia, na górze znajduje się ostrzenie. Z górnej części płatek liścia jest błyszczący, a od tyłu matowy, ciemny. Podczas kwitnienia powstają jasnożółte kwiaty o przyjemnym aromacie. Z nich zbiera się kwiatostany racemozy o długości do 30-60 cm, które zaczynają się od zatok liściowych i na szczytach gałęzi. Płatki rosną swobodnie, kształt płatków w koronie jest awersowo-lancetowaty, są również wolne, nie przekraczają 1-1,5 cm długości Dolne płatki w koronie są nieco większe niż górne. Liczba pręcików może wynosić do 5 par. Włókna są pogrubione. Dojrzała fasola przybiera spłaszczony i podłużny kształt, a ich powierzchnia jest gęsto pokryta kolcami. Gdy fasola jest jeszcze niedojrzała, ma kolor czerwony, w pełni dojrzały zmienia się od ciemnobrązowego do prawie czarnego. Wewnątrz znajdują się 1-2 nasiona, jajowate. Roślina występuje głównie w Azji, Afryce, Ameryce Południowej, na Florydzie i na Hawajach. To właśnie nasiona tej odmiany są zwykle używane do gry „gotować”.
- Opalanie Caesalpinia (Caesalpinia coriaria). Rodzime tereny uprawne znajdują się na wyspie Aruba. Przybiera formę wysokiego krzewu lub małego drzewa. Zwykle kontury rośliny są nieco na bok ze względu na ciągłe wiatry w tym obszarze. Długość blaszki liściowej jako całości wynosi 15 cm, podczas kwitnienia powstają kwiatostany wiechy, których długość nie przekracza 5 cm, każdy kwiat ma 5 żółtych płatków. W dolnej części pręciki mają pokwitanie. Proces kwitnienia trwa od września do października. Owocem jest fasola brązowo-brązowa, która osiąga 7,5 cm długości i około 1,2 cm szerokości. To właśnie w zewnętrznej łupinie owocu tego gatunku znaleziono garbniki, pełniące rolę naturalnych garbników. Do połowy XX wieku kwas garbnikowy pozyskiwany z ziaren tej rośliny dostarczano do garbarni w Holandii. Symbolem wyspy jest też opalające drzewo cesalpinia, a na festiwalu filmowym, który odbywa się na Arubie, zwycięzca otrzymuje wizerunek tego przedstawiciela flory, wykonany z metalu szlachetnego.
