Definicja i główne cechy zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego, kryteria diagnozy. Farmakologiczne i psychoterapeutyczne zasady leczenia tej choroby. Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne (OCD) to choroba psychiczna, której towarzyszą obsesyjne myśli (obsesje) i stereotypowe działania (kompulsje). Są cykliczne i powodują u człowieka niepokój, niepokój, a nawet strach.
Opis i mechanizm rozwoju zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego
Choroba ta to zestaw czasami bezsensownych, czasami zupełnie niepotrzebnych stereotypów lub rytuałów, które są spowodowane obsesyjnymi myślami. Jednocześnie człowiek jest w pełni świadomy i rozumie irracjonalność swoich pomysłów i działań, ale nie jest w stanie się im oprzeć.
Pojawiająca się obsesja wiąże się zwykle z niepokojem o poprawność swoich działań, decyzji, rozmieszczenia przedmiotów czy ich zdrowia. Takich pomysłów nie sposób się pozbyć, a z czasem stają się priorytetem, wypierając inne, być może ważniejsze. Na przykład, jeśli dzieje się tak w pracy, spada zdolność osoby do pracy i nie może ona nawet myśleć o niczym innym.
Obsesja powoduje ciągły niepokój o coś, paraliżując resztę myślenia, jego intensywność wzrasta i wymaga działania. Załóżmy, że ktoś nie pamięta, czy zamknął swój samochód lub mieszkanie, i jest zaniepokojony - a jeśli zapomniał? Ta myśl staje się obsesyjna i nie pozwala myśleć o niczym innym.
Obsesja wymaga od ciebie zrobienia czegoś - idź i zobacz, czy zamknąłeś samochód lub dom. Osoba idzie, sprawdza i wraca, ale pojawia się nowa myśl, że nie sprawdził wystarczająco dokładnie. Druga, cięższa obsesja, wymaga powtórnego działania (przymusu). W ten sposób powstaje błędne koło, które stale prowadzi do zaostrzenia stanu lękowego.
Takie działania sam człowiek postrzega krytycznie, może nawet się ich wstydzić, ale nie może nic z tym zrobić. Bez względu na to, jak długo trwa opór, obsesja nadal będzie dominować.
Główne przyczyny zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych
Obecnie ponad 3% populacji, według różnych źródeł, cierpi na zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Liczba ta zmienia się w zależności od kraju i narodu.
Wiadomo, że ryzyko zachorowania na OCD u bliskich krewnych jest znacznie wyższe niż w populacji. Prowadzi to do pewnych wniosków, że istnieje dziedziczna skłonność do tego zaburzenia.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne mogą wystąpić u niespokojnych, rozważnych osób. Mają skłonność do obsesji i mają trudności z przeżywaniem wątpliwości.
Duże znaczenie ma również czynnik biologiczny. Trudny okres okołoporodowy z urazem lub uduszeniem podczas porodu zwiększa szanse na rozwój zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych. U niektórych pacjentów można nawet zaobserwować zmiany organiczne, które są rejestrowane za pomocą MRI lub CT.
We wszystkich innych przypadkach mówią o czynnikach psychogennych, które są obecne w naszym życiu. Stres, napięcie nerwowe, przepracowanie mogą wywołać patologiczną reakcję psychiki. Niektóre teorie postrzegają obsesje i kompulsje jako obronę umysłu przed nadmiernym lękiem, strachem lub agresją. Ciało stara się czymś zająć w chwili, gdy jest pokryte niepokojem.
Objawy rozwijającego się zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego
Niezależnie od przyczyny zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego objawy rozwijają się na tej samej zasadzie, ale stereotypowe ruchy mogą się różnić, a także obsesje i myśli.
OCD może objawiać się następującymi rodzajami objawów:
- Obsesyjne myśli … Powstają niezależnie od pragnienia samej osoby, ale są przez niego rozpoznawane jako jego przekonania, idee, a nawet obrazy. Nieustannie wdzierają się w świadomość i powtarzają się stereotypowo, dominując nad innymi. Człowiek nie może się temu oprzeć. Przykładami takich myśli mogą być pojedyncze słowa, frazy, wiersze. Czasami ich treść jest nieprzyzwoita i sprzeczna z charakterem samej osoby.
- Obsesyjne impulsy … Nieodparte pragnienie natychmiastowego podjęcia działań, które są bezsensowne, a czasem szokujące. Na przykład osoba nagle ma silną chęć przeklinania lub dzwonienia do kogoś w miejscu publicznym. Nie może kontrolować tego impulsu, bez względu na to, jak bardzo się stara. Często działania te są wykonywane przez osoby, których wychowanie nie pozwala im na to, ale mimo to wymuszają je obsesje.
- Obsesyjne refleksje … Osoba zaczyna myśleć o wszelkich absurdalnych sytuacjach, argumentuje i odrzuca je, ugrzęzając w tej wewnętrznej dyskusji. Mogą to być wątpliwości co do rytuałów wykonywanych lub nie wykonywanych, gdy próbujesz oprzeć się wewnętrznej potrzebie tych działań.
- Obsesyjne obrazy … Żywa prezentacja brutalnych scen, perwersji i innych imponujących obrazów, które w niczym nie odpowiadają wychowawczym, religijnym uprzedzeniom.
- Obsesyjne wątpliwości … Różnego rodzaju niepewność co do poprawności lub kompletności pewnych działań, stale pojawiająca się w pamięci i ingerująca w normalne życie. Objawy utrzymują się nawet po rozwianiu wątpliwości i przekonaniu osoby o ich bezpodstawności.
- Fobie obsesyjne … Lęki, które powstają bez powodu i są w swej istocie bez znaczenia. Ich naturę reprezentują dziesiątki możliwych wariantów obserwowanych w OCD. Mogą to być fobie hipochondryczne, objawiające się lękiem przed straszną infekcją lub ciężkim zachorowaniem.
- Obsesje zanieczyszczenia (mizofobia) … Człowiek stale obawia się brudzenia, wnikania do organizmu trucizn, małych igieł lub innych rzeczy. Przejawiają się one specjalnymi rytuałami, które są potrzebne, aby się chronić. Szczególną uwagę przywiązuje się również do higieny, ciągłej kontroli czystości. Tacy ludzie często unikają kontaktu fizycznego, a niektórzy nawet boją się wyjść z pokoju.
Aby postawić diagnozę zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego, muszą być spełnione pewne warunki. Po pierwsze, objawy obsesyjne i/lub kompulsywne muszą być obecne przez co najmniej 2 tygodnie. Muszą powodować niepokój i zakłócać działalność człowieka, a także spełniać następujące wymagania:
- Obsesyjne myśli, idee należy traktować jako własne, a nie zewnętrzne;
- Jest przynajmniej jedna myśl lub działanie, któremu pacjent próbuje się oprzeć;
- Wykonanie akcji nie jest satysfakcjonujące;
- Myśli lub idee są okresowo stereotypizowane.
Ważny! Objawy OCD mogą mieć znaczący wpływ na życie człowieka. Potrafi odizolować się od świata zewnętrznego, stracić dotychczasowe kontakty, rodzinę, pracę.
Cechy leczenia zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych
Pomimo dość rozległej grupy objawów, które tworzą zaburzenie obsesyjno-kompulsywne, choroba ta dobrze nadaje się do korekcji. Terminowa wizyta u specjalisty pomoże zaoszczędzić cenny czas i szybko przepisać odpowiednią terapię. Leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych musi rozpocząć się od szczegółowego wyjaśnienia objawów danej osoby. Należy powiedzieć, że ten problem w żadnym wypadku nie jest oznaką jakiejś strasznej choroby psychicznej, pod warunkiem zastosowania prawidłowego podejścia terapeutycznego, objawy są eliminowane.
Korekta psychoterapeutyczna
Metoda ta jest szeroko rozpowszechniona w leczeniu chorób ze spektrum nerwicowego. Za pomocą słów doświadczony profesjonalista będzie w stanie postawić prawidłową diagnozę, sformułować główne przyczyny zaburzenia i opracować sposób na pozbycie się tej choroby.
Jednym z najważniejszych aspektów opieki psychoterapeutycznej jest nawiązanie relacji zaufania między pacjentem a lekarzem. Każdy z nich zobowiązany jest do odpowiedzialnego traktowania sesji i rozmów, które prowadzone są w jednym, wspólnym celu – pomocy pacjentowi w wyzdrowieniu z OCD. Aby terapia była skuteczna i w pełni przyczyniała się do poprawy stanu zdrowia, konieczne jest pełne przestrzeganie wszystkich zaleceń i zaleceń lekarza.
W arsenale narzędzi psychoterapeutycznych znajduje się wiele metod indywidualnych i grupowych, które nadają się do korygowania stanów obsesyjnych i pomagają ukształtować nowy model reagowania na pojawiające się obsesyjne myśli, obrazy i inne elementy.
Najpowszechniejsze i najskuteczniejsze metody psychoterapeutyczne są z powodzeniem stosowane w praktyce, zarówno w połączeniu z farmakoterapią, jak i oddzielnie od niej. Wsparcie psychologiczne jest również ważne w okresie rehabilitacji o charakterze profilaktycznym. Najczęściej pacjenci ci są leczeni przez specjalistów terapii poznawczo-behawioralnej.
Ta metoda ma wystarczającą liczbę programów opracowanych specjalnie dla tego zaburzenia:
- Reakcje zapobiegające ekspozycji … Jest to stosunkowo nowa sekcja pomocy psychoterapeutycznej, która ma ustalone schematy i skale oceny stanu pacjenta. Oparta na wspólnym przygotowaniu indywidualnego planu reagowania na objawy zaburzeń obsesyjno-poznawczych. Sama liczba narzędzi do diagnozowania objawów choroby umożliwia zestawienie konkretnej listy objawów OCD, które niepokoją człowieka. Znajduje zastosowanie w psychoterapii ekspozycyjnej. Podczas rozmowy, zaczynając od najmniejszych objawów, pacjent narażony jest na lęki, czy to będzie infekcja wirusowa, czy odłączone żelazo. Z pomocą lekarza stara się wywołać reakcję ochronną i zapobiec wystąpieniu objawu. Dodatkowo specyfika tego typu terapii polega na powtarzaniu tych ćwiczeń psychologicznych w domu bez udziału specjalisty. Jeśli pacjent nauczy się samodzielnie opierać przejawom takich objawów, takie leczenie można nazwać skutecznym.
- Wyimaginowane reprezentacje … Ta metoda jest stosowana w leczeniu OCD z obecnym komponentem lękowym. Jego celem jest zmniejszenie intensywności reakcji na niepożądane myśli obsesyjne. Dla pacjenta wybierane są opowiadania, nagrane w formacie audio, które zawierają elementy obsesyjnych myśli konkretnej osoby. Lekarz, trwoniąc je raz po raz, prowokuje pacjenta do przeżywania sytuacji, których się boi. Po kilku takich kursach osoba przyzwyczaja się do słuchania ich i przedstawiania niechcianych zdjęć, starając się nie reagować tak ostro na sytuację poza gabinetem psychoterapeuty. Innymi słowy, za każdym razem jego wyobraźnia próbuje namalować obraz strachu i uczy się odpowiednio bronić przed jego wpływem.
- Świadoma psychoterapia behawioralna … Ten rodzaj leczenia opiera się na logicznym wyjaśnieniu pojawiających się objawów. Celem psychoterapeuty jest nauczenie osoby postrzegania przejawów zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych jako oddzielnych doznań. Pacjent musi zablokować bolesne myśli, które powodują dyskomfort, strach, a nawet niedogodności. Subiektywne postrzeganie własnych doświadczeń pomoże w dezaktualizacji objawów i zmniejszeniu ich intensywności. Z grubsza mówiąc, całe spektrum dyskomfortu, który rozwija się przy OCD, nie jest głównym problemem. Przede wszystkim drażliwość jest spowodowana nieudanymi próbami radzenia sobie z chorobą. To oni tworzą główny mechanizm chorobotwórczy OCD. Jeśli obsesje są prawidłowo postrzegane, objawy wkrótce stracą swoją siłę.
Oprócz terapii poznawczo-behawioralnej istnieje kilka innych metod stosowanych w tej chorobie. Terapia hipnosugestywna jest skutecznym sposobem wpływania na postrzeganie własnych uczuć przez daną osobę. Zapewnia prawidłowe ustawienie uczuć priorytetowych i może znacznie zmniejszyć przejawy zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych.
Osoba jest pogrążona w stanie hipnozy, skupiając się na głosie specjalisty zajmującego się tą praktyką. Za pomocą sugestii można umieścić w świadomej i nieświadomej sferze aktywności umysłowej człowieka właściwy schemat reagowania na obsesje. Po przeprowadzeniu takiej terapii pacjent zawsze zauważa znaczną poprawę, znacznie łatwiej reaguje na czynniki prowokujące i potrafi krytycznie oceniać wewnętrzne popędy do jakichkolwiek działań konwulsyjnych.
W niektórych przypadkach znaczący efekt można osiągnąć za pomocą metod psychoterapii grupowej. Zwykle pojawienie się objawów, obsesyjnych myśli, które nieustannie dręczą osobę, powoduje znaczny dyskomfort i niektórym nie jest łatwo dzielić się tym. Odkrycie, że inni mają podobne problemy, znacznie ułatwia radzenie sobie z własnymi.
Farmakoterapia
Obecnie głównym sposobem leczenia OCD jest farmakoterapia. Doboru dawek i doboru indywidualnego leku dokonuje psychiatra, biorąc pod uwagę charakterystykę każdego osobnika. Uwzględnia również obecność chorób współistniejących, płeć, wiek i przebieg zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych.
W zależności od ram, w których rozważany jest zespół natręctwa obsesyjnego, stosuje się różne podejścia terapeutyczne. Uwzględnia się również dominujące objawy, obecność współistniejących objawów depresyjnych.
W leczeniu OCD stosuje się następujące grupy leków:
- Antydepresanty … Zwykle stosuje się leki o działaniu serotoninergicznym. Z ich pomocą można wyeliminować towarzyszące im objawy depresyjne i poprawić ogólne samopoczucie.
- Środki przeciwlękowe (uspokajające) … Stosuje się je w stanach lękowych, lękowych, lękowych, które często obserwuje się w obrazie klinicznym OCD. Preferowane są leki diazepinowe.
- Leki przeciwpsychotyczne … W niektórych przypadkach wskazane jest zaangażowanie przedstawicieli tej grupy leków. Rytualizowane kompulsje dobrze reagują na leczenie atypowymi lekami przeciwpsychotycznymi.
W przypadku wystąpienia objawów obsesyjnych w przebiegu schizofrenii należy zastosować typowe leki przeciwpsychotyczne. Wysokie dawki serotoninergicznych leków przeciwdepresyjnych mogą skutecznie łagodzić objawy obsesyjno-fobii.
W każdym razie tylko wykwalifikowany lekarz wie, jak prawidłowo leczyć zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, więc samoleczenie nie tylko nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, ale może również pogorszyć sytuację. Jak leczyć zaburzenia obsesyjno-kompulsywne - obejrzyj wideo:
Leczenie OCD od dawna stanowi wyzwanie. Wraz z pojawieniem się nowych metod psychoterapeutycznych, opracowaniem leków farmakologicznych, które pozwalają na łagodniejszy i dokładniejszy wpływ na niektóre objawy, leczenie tej choroby można dziś nazwać całkiem udanym. Kluczem do skutecznego oddziaływania absolutnie wszystkich środków arsenału medycznego jest ufny kontakt pacjenta z psychoterapeutą lub psychiatrą. Tylko poprzez połączenie sił można przezwyciężyć taki problem.
